عنوان و معنونمفهوم یک ماهیت و مصادیق عینی آن را عنوان و معنون گویند. ۱ - تعریف عنوان و معنوندر مواردی که حکم شارع یا مولا به ماهیتی کلی تعلق می‌گیرد، چون ماهیت کلی هم دارای مفهوم و هم دارای مصداق است، به مفهوم ماهیت «عنوان» یا «وجه»، و به مصادیق و افراد خارجی آن «معنون» گفته می‌شود؛ برای مثال، در امر به نماز (صلّ) مفهوم صلات «عنوان» و مصادیق خارجی نماز «معنون» می‌باشد. ۲ - محل بحث از عنوان و معنوندر برخی از بحث‌های اصول از «عنوان و معنون» نام برده می‌شود، هم‌چون بحث اجتماع امر و نهی. برای مثال، در نماز در زمین غصبی، دو عنوان و یک معنون وجود دارد؛ معنون، همان حرکاتی (رکوع، سجده، قیام و...) است که شخص انجام می‌دهد و دارای دو عنوان می‌باشد: عنوان صلات و عنوان غصب، که بنا به عنوان صلات، به فعل خارجی، امر، و بنا به عنوان غصب، به فعل خارجی، نهی تعلق گرفته است. [۲]
مقالات اصولی، موسوی بجنوردی، محمد، ص۹۵.
[۴]
تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۹۴.
[۵]
تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۸۹.
[۶]
فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص۲۹.
[۷]
الوصول الی کفایة الاصول، شیرازی، محمد، ج۲، ص۳۱۴.
[۸]
الوصول الی کفایة الاصول، شیرازی، محمد، ج۲، ص۳۵۵.
[۱۰]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۱۹۳.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۹۶، برگرفته از مقاله «عنوان و معنون». |